Det fine, gamle heradshuset ligg vakkert til som ein del av det gamle bygningsmiljøet på Reed ved Breimsvatnet. Huset stod ferdig i 1887 og var for si tid eit stashus i sein-empir stil.

Tekst og foto: Gloppen kunstlag, Ståle Fitje i samarbeid med Aslaug Nesje Bjørlo

Breim Heradshus frå nordvest, utsnitt frå fotoet frå Reed av J. Hundskår. Slik såg huset ut i 1914.

Det meste av materialane i Breim Heradshus er frå Gamle Breim Kyrkje bygt i 1660-åra. Ho vart riven i 1886. Dette gjer huset endå meir spennande og verdfullt og såleis viktig å ta vare på.

På skrårommet på loftet mot nordvest kan ein finne denne engelen som ein gong var dekorasjon av interiøret i den gamle kyrkja frå 1660-åra. Foto: S. Fitje.

Der det er råd å kome til, kan ein sjå materialar, byggemåte og restar etter målte dekorasjonar frå 1600-talet.
Breim kommune vart oppretta på denne tida. Det er sjeldan å kunne finne eit heradshus på landsbygda frå så lang tid tilbake. Huset har i stor grad fått vere som det var då det vart bygt og inneheld såleis detaljar som var moderne og typiske for denne tida. Dette gjer det også i høgste grad viktig å ta vare på.

Breim Heradsstyre samla utanfor Breim Heradshus i 1914. Frå J. Aaland: Gloppen og Breim, kommunesoga 1838 – 1937.

Huset har gjort teneste som heradshus frå det vart bygt i 1887 og fram til 1960 åra då Breim og Gloppen kommunar vart slegne saman på nytt. Her var kommunestyre-salar og møterom, og på loftet kommunale kontor til den bruk som var naudsynt i dei tider. I huset var det også bibliotek som var ope etter kyrkjetid på søndagar så kyrkjefolket kunne nytte høvet til å låne og levere tilbake bøker. Her i huset heldt også framhaldskulen til.
Etter kvart som tida har gått og dei krav som vert stilte, skal gjelde, vart huset lite brukt.

Møtesalen i Breim Heradshus, kan nyttast til mange ulike føremål. Foto: S. Fitje.

Enkelte lag og organisasjonar hadde møteplass her, men etter kvart vart huset berre ståande ubrukt og meir til forfall. Gloppen Kunstlag overtok huset i 2016, og vedlikehaldsarbeidet kom i gang att.

Arbeid som er utført:
Vedlikehaldsarbeid er utført sidan 2016, med midlar frå Gloppen Kunstlag, Kulturminnefondet og Stiftelsen Uni.

Utan denne støtta ville ikkje Gloppen Kunstlag fått utført dette arbeidet.

Vindauga:
Alle dei originale vindauga med råmer og karmar er reparerte, skrapa, reinsa og impregnerte med rå linolje og måla med linoljemåling.

Eit vindauge i vestveggen på Breim Heradshus fotografert i 2017 som syner at det treng reparasjon. Foto: S. Fitje.

Same vindauge fotografert i februar 2022 som viser det ferdig reparert. Foto: S. Fitje.

Alle glas-rutene er tekne ut og sette inn på nytt i råmene og festa med kitt etter gamal metode. Rutene av gamalt, originalt, banka glas er brukte om att , og dei rutene som mangla av denne typen, er bytte ut med ruter av den gamle, originale typen. Alt arbeid er gjort i tråd med fagelege føreskrifter for bevaring av verneverdige hus.

Tak og inngangsparti:
Taket er reparert og vindfanget er teke ned og oppsett på nytt med nye materialar der det var bruk for det. Vindbord mot tak og nokre få dårlege bord i kledning er også bytte ut.

Måling og vask av huset:
Utvendig er huset vaska og måla med to strøk linoljemåling.I tillegg har Gloppen Kunstlag fått montert takrenne på vestsida av huset for å verne vindauga under.

Breim Heradshus ferdig frå søraust, februar 2022. Foto: S. Fitje.

Tankar om framtidig bruk:
Gloppen Kunstlag arbeider no i 2022 med å finne ny eigar til huset. Huset kan tene ulike føremål t.d. som forsamlingslokale til møte, samkomer, mindre arrangement osv.

• Finn flere gode prosjekter til inspirasjon på våre nettsider
• Søk om støtte i vårt elektroniske søknadssenter